Brief Nachtschone

Lieve 750 Amsterdam,

Gefeliciteerd met dit bijzondere jubileum! Wat een mijlpaal: zevenenhalve eeuw van verhalen, veranderingen, mensen, strijd, schoonheid en groei. Als iemand die sinds begin jaren 80 door de stad loopt, werkt en leeft, wilde ik een paar gedachten met je delen.

Amsterdam is mijn thuis en mijn basis, mijn steun en toeverlaat. Toen iedereen mij in de steek liet, was jij er. Amsterdam vormt een bijzondere plek in mijn hart <3 Een stad met een ziel. Vooral het Centrum en West. Verder is alles buitenland voor mij. Ik kom weleens buiten deze stadsdelen maar alleen als het niet anders kan. Als ik weg ben geweest en kom terug en zie de borden Amsterdam aangeven dan verschijnt een glimlach op mijn gezicht 😊.

Amsterdam heeft mij veel gegeven maar ook ontnomen. 
Ik ben het nooit eens geweest met de coffeeshopbeleid. En het legaliseren van softdrugs, waar veel verslavingsstoffen aan worden toegevoegd. Heeft menig kinderleven gekost en families kapot gemaakt. Verdriet en leed.  
De softdrugs van nu zijn de heroïne van de jaren tachtig. Het brengt een hoop toeristen naar Amsterdam, omdat het mogelijk is om het in het openbaar te gebruiken. Ik houd niet van de stank ervan en de overlast die het met zich meebrengt. 
Natuurlijk heeft Amsterdam veel meer te bieden, de musea, de grachten, het Vondelpark en hahaha the Amsterdam beach. Ben achter gekomen via een toerist, die vertelde dat ze aan the Amsterdam beach logeerden. Toen ik zei: maar Amsterdam heeft geen beach, lieten ze het op hun mobiele telefoon zien. Ik moest lachen maar hield me in, het is Zandvoort, via Air B&B aangegeven als Amsterdams beach. Arme toeristen trappen erin. Ik heb ze verteld dat Zandvoort een andere stad is en niet bij Amsterdam hoort. 

Wat is het een kleurrijke stad geworden, er wonen meer dan 170 nationaliteiten, ze hebben de stad verrijkt. En bijna een miljoen inwoners. 
In de jaren tachtig en negentig waren de afhaalchinees en de Italiaanse restaurants hot. Nu zijn hippe cafeetjes en ijssalons hot en ook streetfood. En matcha thee. 
De jonge mensen zien eruit of ze uit de jaren zeventig zijn geplukt 😉 en mannen dragen parelkettingen. Ik ben blij dat we van de mode van skinny jeans en heupbroeken af zijn. 
Tweedehands heet tegenwoordig duurzaam of recycling of kringloop. Dat vind ik wel een positieve ontwikkeling. We hebben straatbiebs, waar boeken worden neergelegd maar ook bruikbare spulletjes, kinderschoentjes en soms ook eten. En we hebben ook voedselbanken. Wel jammer, het komt door het rechtse kabinet, die kleedt de verzorgingsstaat beetje bij beetje uit. 

Zaterdag 14 juni 2025 was ik op de Plein ’40-’45-markt. Ik zag een oude Hollandse dame lopen, dat vond ik bijzonder, want ik moest denken aan vroeger. Toen was het bijzonder als wij daar liepen (buitenlandse mensen) en nu is het bijzonder als er een Nederlandse vrouw loopt. 
Ja, Amsterdam is veranderd en kleurrijk geworden. 
Toen wij hier kwamen uit Marokko via gezinshereniging waren er geen of nauwelijks Marokkaanse winkels. Wij gingen voor halalvlees naar een Marokkaanse slager op de Albert Cuypmarkt. Op zaterdagochtend stond er altijd een lange rij en de klanten hadden niets te kiezen, hij was de enige (islamitische) slager die wij kenden. 
We gingen op zaterdag omdat mijn moeder werkte bij een fabriek in de Jordaan. Toen sloten de winkels om 17:00 uur, het was rennen van de ene naar de andere winkel en zondag was alles dicht. Gelukkig is het in de loop van de tijd veranderd, de openingstijden zijn ruimer geworden en de supermarkten sluiten nu pas om 22:00 uur. Een verademing voor velen en je kan ook je boodschappen laten bezorgen en je eten ook. 

Ik heb meegedaan aan het project ‘Ik ben Jo!’. Jo van Gogh-Bonger, de vrouw van Vincent van Goghs broer Theo. De kracht achter het wereldbekend maken van het werk van Vincent van Gogh. Een inspirerende vrouw. Samen met een groep andere vrouwen heb ik een workshop gehad in het Van Gogh Museum. We hebben een stukje van de amandelbloesem geschilderd. De schilderijen zijn digitaal te zien in het Van Gogh Museum en ze hebben er ook afdrukken van gemaakt, die te zien zijn in een aantal bibliotheken in Amsterdam, waaronder die op het Javaplein. Ik ben trots daarop. Het echte schilderij is in het archief opgenomen. Welke weet ik niet. Ik hoop het terug te krijgen want ik heb het aan mijn jongste zoon beloofd. 
En ik heb nog een paar workshops gevolgd over het werk van Van Gogh en zijn brieven aan zijn broer en geschilderd, onder andere de zonnebloem. Inspirerend. Als ik naar zijn verhaal luister, dan denk aan probleemjeugd. Zo zijn er genoeg jongeren die hetzelfde verhaal hebben. Ik heb met jeugd gewerkt. Zijn verhaal komt mij bekend voor, maar slagen er helaas weinig in om een bloeiende toekomst te bouwen. Maar Vincent heeft ook niet van zijn succes kunnen genieten. 

Ik schenk Amsterdam de Nachtschone - dat zijn de mooie bloemen die in de namiddag open gaan en in de ochtend dicht gaan. Ik heb de zaadjes ooit meegenomen uit Marokko, heb nooit gedacht dat die het zo goed zouden doen in Amsterdamse grond. 
Bij onze geveltuin doen ze het heel goed, bijzondere bloemetjes, ze hebben twee kleuren in een bloem, geel en donkerroze en sommige geel met roze stipjes en de helft geel en de andere helft roze blaadjes. Vaak blijven mensen/toeristen staan kijken bij onze geveltuin naar de bloemen, ze maken foto’s en nemen zaadjes mee. Ik ben benieuwd waar op de wereld mijn Nachtschone bloeit en andere mensen blij maakt. Ik plant ze vaak in verwaarloosde geveltuinen in de stad en als ik langskom kijk ik waar ze het goed doen. 

Maar eerlijk is eerlijk: niet alles is beter geworden. Veel buurten voelen inmiddels als decorstukken voor toeristen. De menselijke maat verdwijnt soms tussen de TikTok-rijen op de grachten. Woningen zijn er wel, maar voor wie eigenlijk? En de stad die ooit zo gastvrij voelde, lijkt soms moe van de drukte van toeristen. 
Daar ligt ook mijn verzoek: blijf luisteren naar de mensen die hier dag in dag uit leven. Koester de stadsdelen buiten het centrum. Geef ruimte aan gewone Amsterdammers, juist in de toekomstplannen.

Toch, ondanks alles, blijft Amsterdam iets magisch houden. Die ochtendstilte aan de gracht. De geur van regen. De blikken van mensen die elkaar niet kennen maar tóch even glimlachen. Dat is de ziel van de stad, en die wens ik jullie ook de komende 750 jaar toe.
Met bewondering, een tikje bezorgdheid, maar vooral veel liefde. 

Daarmee kom ik bij mijn verzoek: 
laat Amsterdam niet uit je handen glippen. Herinner je dat het een stad is voor kinderen op hun step, voor ouderen op een bankje, en ja ook het bankje waar de zwervers op kunnen slapen en waar geen armleuningen aan vastzitten, zodat ze er niet op kunnen slapen, waar moeten ze heen. Voor buurtgesprekken en onverwachte ontmoetingen. Koester die plekken waar het gewone leven nog klopt. En verwaarloos de autobezitter niet. 
Er staan tegenwoordig veel prullenbakken op straat open. Omdat er op blikjes en flessen statiegeld zit, halen mensen die eruit en laten ze een puinhoop achter. Ik hoop tegen die tijd dat er wat op gevonden is. Het lijkt nu of ik de mensen van de toekomst in Amsterdam aanspreek, het is een beetje onwerkelijk, maar het is natuurlijk wel zo. 
O ja, de eerste Amsterdammer die zo’n acht eeuwen geleden is begraven onder de Oude Kerk in hartje Amsterdam heeft een naam gekregen: Alewijn. Ik vind het wel een bijzondere naam. En nu vraag ik mij af, ben je nou 750 jaar oud of 800 jaar?  

Ik zou veel meer willen schrijven voor de Amsterdammers van de toekomst. 
Wees goed voor elkaar! 
De wereld zit op dit moment aan het begin van de derde wereldoorlog, ik hoop niet dat het zover komt. Palestijnen in Gaza worden vermoord en uitgehongerd. Rusland is Oekraïne binnengevallen en in Soedan woedt ook een verschrikkelijke oorlog. Er zijn de afgelopen jaren veel Syriërs gevlucht en in Nederland terechtgekomen. Ik heb via de moskee een Syrische familie leren kennen met een kindje dat onderweg is geboren. 
Leer alstublieft van de geschiedenis en wees lief voor elkaar want het is het niet waard om elkaar pijn te doen. 

Jullie zijn zeker wel benieuwd wat ik van de markt heb gehaald. 
Ik heb munt gekocht voor Marokkaanse thee want dat vind ik lekker, daar begin ik mijn ochtend mee. Peterselie en koriander. Kersen, want het is kersentijd en ik vind ze heerlijk. Aubergine, daar heb ik een bijgerecht van gemaakt: ui en knoflook gebakken, aubergine toegevoegd en tomaten toegevoegd en dan gekruid met komijn, koriander en peterselie en zout en peper. Lekker laten sudderen tot de aubergine gaar is. 
Jammie jammie, ik heb het gegeten met rijst en kip. En ik heb ook watermeloen bij Yakhlaf gehaald, heerlijk zoet. Een kwart heb ik gehaald, anders krijg ik het niet op. 

Op dit moment zijn er werkzaamheden gaande aan Brug 117 of de Jordaanbrug. Het maakt onderdeel uit van het Oranje Loperplan. Om alle bruggen vanaf de Dam tot het Mercatorplein te renoveren, maar de Brug 117 bleek er slecht aan toe te zijn, dus die wordt helemaal gesloopt en opnieuw gebouwd. Voor de komende generaties. De binnenstad was nooit gebouwd voor zulk zwaar en druk verkeer. Voor mij en de rest van de bewoners is het afzien. Veel lawaai en overlast van de bouwwerkzaamheden en stank van het asfalt. Maar het is voor de komende eeuwen en dat maakt het goed. 

Ik heb veel te vertellen, maar dan wordt deze felicitatie te lang. Ik wil al een tijdje een boek schrijven, hoe we in Nederland zijn gekomen omdat wij een van de eerste generatie Marokkanen zijn die in Nederland zijn opgegroeid. Maar ik stel het steeds uit omdat… Ik kan er geen reden voor vinden nu. Ik moet die stap gewoon zetten. Ik hoop dat het mij lukt incha Allah  

De groeten  
Ik ben zo benieuwd naar jullie tijd en verhalen en of iemand van mijn nazaten ooit dit zou lezen 

Met veel liefde en betrokkenheid,

Xxx Nachtschone